KLASÖR II (AAA II)

Değerli akademisyen ve seramikçi merhum Prof. Dr. Ateş Arcasoy’a ait mesleki ve akademik matbu arşivin tasnif çalışmaları heyecanla sürüyor. 10 Eylül 2025 tarihinde ilk klasörün tasnif ederek yayınlamıştık (AAA I). Bu zorlu ancak bir o kadar da ödüllendirici yolculukta, bir klasörün daha envanter dökümünü tamamlamış olmanın mutluluğunu yaşıyoruz.

Bu özel klasör, kendi içinde tematik olarak ayrılmış dosyalardan oluşmakta. İçeriğine baktığımızda, hocamızın yıllar boyunca seramiğin tarihsel gelişimi üzerine vermiş olduğu derslerin ve dia sunumlarının el yazısıyla kaleme alınmış özgün metinleri dikkat çekiyor. Bu kıymetli materyaller, ilk dosyadan itibaren numaralandırılmış sıralı bir düzenle klasörde yer alıyor.

Tüm materyaller, Sn. Arcasoy’un İstanbul’daki evinden ilk paketlendiği haliyle, bir düzen kurulmadan açılıp tasnif edildi. Bu durum, bize hocamızın çalışma ve not alma pratiklerine dair de ipuçları sunuyor. Bu keyifli düzenleme sırasında, tasnif ve içerik belirleme sürecinde kaçınılmaz bazı zorluklarla karşılaştık. Farklı konulara ait notların aynı dosya içinde bulunması, zaman zaman tematik karışıklıklar oluşturdu. Metinlerdeki numara sıralarında ve konuların kronolojik diziliminde boşlukların saptanması ise sayısal ve kronolojik eksiklikler olduğunu ortaya çıkardı.

Ancak hedefimiz, bu dağınıklığı anlamlı bir düzene kavuşturmak olduğundan, titiz bir çalışma ile saptanan bu karışıklıklar, ilgili temaları altında toplanarak yeniden düzenlendi ve dosyalandı. Bu sayede, gelecekteki araştırmalar için çok daha erişilebilir bir yapı oluşturulmuş oldu.

Sıralamada tespit edilen eksik numaralı metinlerin, şu an için henüz açılmamış olan arşiv paketlerinin içinde bulunma ihtimali oldukça yüksek. Her açılan yeni paket, arşivin bütününü tamamlayan bir bulmaca parçası gibi. Prof. Dr. Ateş Arcasoy’un seramik sanatına ve eğitimine olan büyük katkılarını yansıtan bu arşivin, sanat tarihi ve seramik teknolojisi alanında çalışanlar için eşsiz bir kaynak olacağına inanıyoruz.

Yeni klasör ve belgelerle ilgili güncellemelerimiz devam edecek. Sanat ve bilimin izlerini sürmeye devam.

I. İNANÇ GELENEĞİ SERAMİKLERİ

-EL YAZISI, Seramik sanat tarihi (2008-2009) asılacak kronoloji (1).

-EL YAZISI, kronoloji çalışması.

-KUPÜR, “Dinozorlar 80 değil 23 tonmuş”, 7 Haziran 20212, Hürriyet.

-EL YAZISI, metin, İnanç seramikleri.

-EL YAZISI, Eğitim materyali ve bilgi notu, inanna.

-BROŞÜR VE SERGİ DAVETİYESİ, “Tunç Çağının Gizemli Kadınları”,

-EL YAZISI, metin Anadolu’da kadın tanrıçaya tapınma geleneği açıklayıcı bilgi notu.

II. ANADOLU KÜLTÜR DÖNEMLERİ

-EL YAZISI, Anadolu Kültür Dönemleri, Seramik sanat tarihi (2008-2009) asılacak kronoloji (2).

-FOTOKOPİ, Anadolu haritası ve kültür yerleşimleri.

-KATALOG, Troya Efsane ile gerçek arası bir kentte yolculuk.

-EL YAZISI, metin, Seramiğin tarihçesi metni.

-MATBU, özet, Seramiğin tarihçesinden bir kesit.

-EL YAZISI, teşekkür mektubu, Zeynep Künelgin Akbaş’tan.

-EL YAZISI, metin, Anadolu Kültür dönemleri.

-BROŞÜR SAYFASI, Lidyalılar ve dünyaları,

-EL YAZISI, bilgi notu, Lidyalılar

-FOTOĞRAF, Knossos Sarayından pithos.

-KUPÜR, “9 Bin Yıllık, En Yeni Kültürel Miras: Çatalhöyük” Vedat Atasoy, 9 Aralık 2012 Pazar, Radikal

-FOTOKOPİ, Hacılar, Kumtepe ve Urartu çömlekleri.

-BROŞÜR, Kültepe kaniş Karumu

-TABLO, Hitit hiyeroglifleri

-EĞİTİM MATERYALİ (daktilo), İnandık vazosu

-EĞİTİM MATERYALİ, Lidyalılar ve dünyaları, sergisinden seramikler tablosu.

-KUPÜR, Lidyalılar Galatasaray’da, Şubat 2010

-KUPÜR, “Gordion’un Düğümü”, Yavuz Donat, 30 Haziran 2011, Sabah, 23

-KUPÜR, “Lidyalılar ne yer, ne içerler?” Ali Esad Göksel, 20 Mart 2010, Habertürk, 21

III. YUNAN SANATI

-EL YAZISI, kronoloji

-TAKVİM (2001), Greek Lovers

-EL YAZISI, metin, Yunan Sanatı

-FRAGMAN, Fenike camı şişeler

-EĞİTİM MATERYALİ, Üç basamaklı pişirim yöntemi

-DAVETİYE, “Kutsal Dumandan Sihirli Damlaya Parfüm” 14 Nisan 2005, Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi

-EĞİTİM MATERYALİ, Oinokhoe

-FRAGMAN, “Eski Yunan’de El Bakımı” Collection dergisi, 2013, Sayı: 53, sf: 39.

-EĞİTİM MATERYALİ, Attika “Siyah ve Kırmızı” F,gürlü Vazo Ressamları

-EL YAZISI, Miken, Seramik sanat tarihi (2008-2009) asılacak kronoloji (4).

-EL YAZISI, Oryantalizan, Seramik sanat tarihi (2008-2009) asılacak kronoloji (5).

-EL YAZISI, Klasik dönem, Seramik sanat tarihi (2008-2009) asılacak kronoloji (6).

IV. ROMA SANATI

-EL YAZISI, Roma, Seramik sanat tarihi (2008-2009) asılacak kronoloji (7).

-KUPÜR, 2 bin yıllık fuhuş jetonu, 6 ocak 2012, Hürriyet

-FOTOKOPİ, Yunan ve Roma Kap Formları Sözlüğü, İnci Delemen, Sedef-Çokay Kepçe.

-BROŞÜR, Aphrodisias Heykel Atölyesi.

-EL YAZISI, bilgi notu, Sevim Çizer Terra Sigillata Konferansından, 20 Aralık 2014

-BROŞÜR, Terra Sicilata hazırlama yöntemi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü

-EĞİTİM MATERYALİ, Terra Sigillata hazırlama aşamaları

-EL YAZISI, metin, Roma Sanatı

VI. ANADOLU SELÇUKLU

-EL YAZISI, Anadolu Selçuklu, Seramik sanat tarihi (2008-2009) asılacak kronoloji (8).

-EL YAZISI, metin, Anadolu Selçuklu Sanatı.

-MAKALE, “Semerkand”, Beşir Ayvazoğlu, Türksoy 2007/8, Sf:31-35

-FOTOKOPİ, Harpyiler ve Sirenler

-FRAGMAN, kufi yazı

VIII.  KÜTAHYA- IX. ÇANAKKALE

-EL YAZISI, Kütahya çini sanatı

-BROŞÜR, Suna İnan Kıraç Vakfı, Kütahya Çini ve Seramikleri Koleksiyonu, Pera Müzesi

-MAKALE, Faruk Şahin, “İnsan Figürlü Çini Tabaklar”, Antik Dekor, 1998, sf:86-92

-FOTOĞRAFLAR, Sadberk Hanım Müzesi, Kütahya ve Çanakkale seramikleri, Dilek Karayel ödevi

-MAKALE, Çini Diyarı Kütahya, Kiler Magazin, Temmuz 2010, sayı 138, sf:6,7

-FRAGMAN (müzayede kataloğu), Kütahya seramik örnekleri, Nika, 26 Aralık 2010, sf: 88, 89, 90, 124, 125

-FRAGMAN, Kütahya kaligrafi, çini karo, 1751 (Ermenice, çeviri: Anuş Muratdağı, 2010)

-EL YAZISI, Çanakkale seramikleri

-FRAGMAN (müzayede kataloğu), Çanakkale seramik örnekleri, Ares, 31 ekim 2010, 133,134

-FRAGMAN (müzayede kataloğu), Çanakkale seramik örnekleri, Ares, 22 mart 2014, 23,24

10. MAYOLİKA

-EL YAZISI, Mayolika (İspanya, İtalya) asılacak kronoloji (10).

-EL YAZISI, Mayolika Seramiklerinin Tarihçesi, (Yeniden düzenleme 5 mart 2007, Levend Vardal ve Fatma Batukan 19 mart 2007, Elif+Yasemin 5 mayıs 2008)

-EL YAZISI, Mayolika Seramikler (03 ocak 2012).

-MAKALE (Fotokopi), Joao Castel-Branco Pereira "Portoguese Tiles" (Gül Özturanlı tarafından imzalı)

-KARTVİZİT, Juan-Antonio Lancha Sánchez (Ceramista, Toledo)

İRAN DOSYASI (Tümü renkli fotokopidir)

-Seramik kernos, Kaluraz mezarlığı, İran, MÖ 850-550, “Cradle of Civilization” sergisi (I)

-Tunç boğa heykeli, Marlık Tepe, Gulan, İran MÖ 2000 (II)

-Seramik riton, Tal-e Shoqa, İran, MÖ 3.binyıl (III)

-Seramik boğa başı akıtacaklı kap (IV)

-Kulplu astarlı çömlek, Ziwiye, İran, MÖ 1000 (V)

-Geometrik bezemeli çömlek (Buff ware) Sialk Tepe (zigurat) nekropolü, İran, MÖ 1000-650 (VI)

-Riton, Gilan, Kuzey İran, MÖ 1000-800 (VII)

-Simit gövdeli 4 ayaklı emzikli kap (VIII)

-Astar bezemeli sepet kulplu ve emzikli kap (IX)

-Emzikli çömlek, Amlash kültürü, Luristan, İran, MÖ 1200-900 (X)

-Ayaklı matara, İran, 13-14. Yy. (XI)

-Horoz başlı, sırlı sürahi, Selçuklu, 12-13. Yy. (Türk İslam eserleri müzesi) (XII)

-Sırlı bezemeli keşkül, Selçuklu (XIII)

KUPÜRLER

-Çanakkale’de bulunan lahit Truvalı Paris’in mi?

-Homoseksüellerin atası bulundu (08.04.2011, H-B)

-A.A. ya ait küp mezarda yatan hoker duruşlu ceset

-Kıbrıs’ta (MÖ 3000) bulunmuş küp mezarda yatan hoker duruşlu ceset

-Hangisi taş devri? (Ömer Erbil, 30 Eylül 2012, Radikal)

-Kaya resimlerini kurtaran girişim (Ömer Erbil, 27.01.2013 Radikal)

-Göbeklitepe dünyaya açılıyor (23 Kasım 2013, Hürriyet)

-Göbeklitepe sergi, panel ve konferans duyurusu (03 Mart 2015)

-“Dünyanın en eski tapınağı” Göbeklitepe-Şanlıurfa (R.Aslan, Tarihsiz,)

-Gölgeden resimler ya da ölçüsü kaçmış dünya (Rahmi Öğdül, 20 Kasım 2014, Birgün)

-Uygarlığın sessiz dili: Seramikler (Nezih Başgelen, söyleşi, 28 Şubat 2015)

-Nuhun gemisi yuvarlak mıydı? (Birce Bora, tarihsiz)

Tasnifi tamamlanan ikinci klasörü AAA II olarak kodlayarak paylaşıma açıyoruz. Uzun zaman alacak bu sürecin tamamlanabilmesi umuduyla, katkı, ilgi ve destekleri için Arcasoy  ailesine şükranlarımızı sunarız. Özgün fotoğraflar ve metin izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.

Stannous Chloride, Potassium Bichromat, Natrium Thiosulfuricum, Cremortartaro Solubile, Magnesium Sulfat

Grup halinde kimyasallar.

Bu yazıda Prof.Ateş Arcasoy'un ailesi aracılığıyla arşivimize intikal eden beş farklı kimyasal hammaddeyi kısaca tanıtacağım. Magnezyum sülfat haricinde, üretici firmaların orijinal şişelerinde muhafaza edilerek günümüze dek ulaşmış bu kimyasalların tümünün, seramik sektöründe yaygın olarak kullanılan hammaddeler olmadığına, yazının ilerleyen kısımlarında değineceğiz. Bu durumu, şişelerdeki kimyasal hammaddelerin kullanılmışlık durumlarına ve şişelerdeki kalan miktarlarına bakarak da söylemek mümkün. Özellikle potasyum bikromat şişesi neredeyse boşalmış durumda ve bu kullanım sıklığından, şişe etiketinin ne denli yıprandığını kavrayabilmek mümkün olmakta.

Stannous Chloride

Stannous Chloride: Kalay(II) klorür ya da stanit klorür, SnCl₂ formülüne sahip, beyaz/renksiz katı kristal, güçlü bir indirgeyici maddedir, suda çözünür. İndirgeyici ajan olarak özellikle özel sırlarda (Cassius Moru  testi gibi reaksiyonlarda altın bileşikleriyle mavi renk verir) veya indirgeme atmosferi gerektiren renklerin (örneğin bakır kırmızısı gibi) geliştirilmesinde dolaylı olarak kullanılabilir. Opaklaştırıcı / parlaklık verici olarak, bazı seramik sırlarda iletken kaplama ve parlaklık sağlamada kullanılır. Üretici: Thomas Tyrer & co., ltd., Stratford, London, England, kobalt cam şişede (y:19,3 cm. Ø:8,5 cm.), ağzı hiç açılmamış ve kullanılmamıştır.

Potassium Bichromat

Potassium Bichromat: Potasyum dikromat olarak da bilinir, K₂Cr₂O₇ formülüne sahip, kokusuz, turuncu ila kırmızı renkte, katı kristaldir, güçlü bir yükseltgeyici maddedir, oldukça aşındırıcı, toksik ve kanserojendir (çok dikkatli kullanım gerektirir), suda çözünür. Seramiklerde ve porselenlerde krom (Cr) elementi, yeşil, kırmızı, kahverengi gibi renkleri oluşturmak için önemli bir kaynaktır. Bikromat formu genellikle sır altı veya sır içi boya maddesi olarak kullanılır. Üretici: Thomas Tyrer & Co., Ltd., Stratford, London, England, kobalt cam şişede (y:19,3 cm. Ø:8,5 cm.).

Natrium Thiosulfuricum

Natrium Thiosulfuricum: Sodyum Tiyosülfat Na₂S₂O₃+5H₂O formülüne sahip, beyaz kristal tozdur, suda iyi çözünür, hiposülfit olarak da bilinir, zayıf zehirli sayılır. Güçlü bir indirgeyici ajandır. Seramik proseslerinde klor giderme veya bazı istenmeyen oksitlenmiş bileşikleri indirgeme amaçlı dolaylı veya yardımcı bir kimyasal olarak kullanılabilir. Üretici: E. Merck Darmstad, 250 gr. amber cam şişede (y:13,3 cm. Ø:6,1 cm.)

Cremortartaro Solubile

Cremortartaro Solubile: Tartrato borico-potassico, potasyum bitartarat, krem tartar KC₄H₅O₆ formülüne sahip. Zehirsiz, beyaz toz / granüldür, hafif asidik tadı vardır, suda kısmen çözünür, kararlı bir pH tamponudur. Gıda (hamur işleri), tekstil (mordan), medikal (3.sınıf reçetesiz ilaç, müshil, idrar söktürücü, rektal fitil, hormonal olmayan Phexxi bileşeni) temizlik maddesi üretiminde kullanılan, yüksek sıcaklıklarda refrakter özellik gösteren potasyum kaynağıdır, seramik sektöründe pratikte yaygın değildir. Bu yüzden şişe hiç açılamamış ve içindeki kimyasal kullanılmadan, ağzındaki mühürle birlikte koruna gelmiştir. Üretici: Carlo Erba SA Milan, Türk Kodeks 1930. Renksiz şeffaf cam şişede (y:15,9 cm. Ø:6,6 cm.).

Magnesium Sulfat

Magnesium Sulfat: MgSO₄ formülüne sahip, Magnezyum Sülfat, İngiliz tuzu, epsom tuzu. Beyaz kristal veya toz, acı ve tuzlu tadı olan, suda çözünür. Özellikle döküm çamurlarında çamurun viskozitesini ve akışkanlığını kontrol etmek, süspansiyonu floküle (topaklanmaya meyilli) hale getirmek ve askıda kalmasını sağlamak için kullanılır. Bağlayıcı özelliği ile tuğla ve kiremit gibi ekstrüzyon veya presleme ile üretilen seramik ürünlerin ham mukavemetini artırmak için bağlayıcı veya yardımcı bağlayıcı olarak kullanılabilir. MgO Kaynağı olarak yüksek sıcaklık uygulamalarında ateşe dayanıklılık ve seramiklerin yapısını iyileştirme amaçlı kullanılabilir. Zeynep Kamil Hastahanesi Laboratuvarı etiketli, renksiz şeffaf cam şişede (y:13,5 cm. Ø:6,7 cm.).

Katkı ilgi ve destekleri için Arcasoy  ailesine şükranlarımızı sunarız. Özgün fotoğraflar ve metin izinsiz kullanılamaz.