TROIA ÇALIŞMALARI / TROIA STUDIES

Bu yazıda kişisel olarak gerçekleştirdiğim Troia temalı çalışmalarım ve ürettiğim plastik eserler hakkında kısa bir özet yer almaktadır.

1997 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde tamamladığım Yüksek lisans tezim için (Hitit İmparatorluk Çağı sonuna Kadar Anadolu'da Figür Kullanımı ve günümüzdeki Seramik Yorumları), Troia ile ilgili ilk çalışmalarıma 1994 yılında başladım ve tezimdeki bu araştırmalarımdan Troia kökenli figüratif seramiklerin bir kısmını kullandım. Sonraki yıllarda bir döneme kadar gerçekleştirdiğim figüratif şekillendirme anlayışımda, bu örneklerin etkileri bulunmaktadır.

2002 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde tamamladığım Sanatta Yeterlik tezim (Seramik Yüzey Kaplamalarında Modüler Çözümler ve Mimaride Uygulama Alanları) için, 1997 yılında başladığım Troia ile ilgili mimari ile ilgili çalışmalarıma devam ettim ve tezimde antik mimaride kerpiç kullanım ile ilgili araştırmalarımın bir kısmını kullandım. Troia ören yerinde o dönem halen şekillendirilmekte olan kerpiçleri yerinde inceleme olanağı buldum. Mimari ile işgili gerçekleştirmiş olduğum araştırma ve çalışmalar, sonraki yıllarda üretmiş olduğum heykellerimin oluşumunda önemli rol oynamıştır.

2002 yılında tuğla birimlerin dizilişleri ve bunlarla oluşturulabilen örgü teknikleri araştırmamda farkına vardığım modülasyon ve bunun sağladığı avantajların, farklı mimari bezemelerde rahatlıkla kullanılabildiği, özellikle Ege kültüründe kullanılan Meander motifinin, tasarımlarda esin kaynağı olarak güncel sanatta da kullanılması gerekliliği üzerine çalışmalar başladım. Meander kelimesinden türeyen Skamender (Karamenderes) nehri Çanakkale il sınırları içinde olup, nehre ait tarih öncesine kadar geri giden mitoslar, Troia ile de bağlantılıdır. Ne var ki günümüzde bu nehir aşırı kirlilik nedeniyle tehlike altındadır. Kimi heykellerimde dety olarak abartısızca kullandığım menderes motifi ile farkındalık yaratarak, konunun akıllarda kalabilmesi için küçük de olsa bir katkı sağlamaya çalışmaktayım.

Troia ören yeri

2004 yılında M. Berrin Kayman ile birlikte, Anzac günü için, ÇOMÜ ESAM ve döner sermaye aracılığıyla gerçekleştirilen BAP projesi çerçevesinde, Çanakkale Arkeoloji müzesinde yer alan Troia kökenli sipiralli çömlek ve depas amphikypellonlardan esinlenerek, 50 şer adet sertifikalı anı objesi üretiminde uygulayıcı olarak görev aldım.

2006 yılında Troia antik kentine komşu olan Tevfikiye Köyü ilköğretim okulunda gerçekleştirilen, "Çocuklarla Sanat Günleri" projesine katıldım. Bu kapsamda, öğrencilere seramik ve sanatla ilgili sunumlar gerçekleştirildi, aralarında Troia'nın da olduğu Anadolu'nun farklı antik kentlerindeki figüratif seramik örneklerle ilgili bilgiler aktarıldı, öğrencilerle seramik çalışmaları yapılarak, bir öğrenci sergisi açıldı.

2008 yılından beri Troia, özellikle de Anadolu'nun antik mimari planı olan ve Troia'da da kullanılmış olan "megaron" planı ile ilgili mimari heykel çalışmaları gerçekleştirmeye başladım.

2008 yılında "Uluslararası 45. Troia Festivali" kapsamında Berrin Kayman'la beraber Uluslararası Seramik Çalıştayı düzenledim, Bu çalıştayda katılımcı diğer sanatçılarla beraber İlyada, Troia ve figüratif seramikleri ile ilgili heykeller ürettim. Eserlerin tümü Çanakkale Belediyesince muhafaza edilmektedir.

2009 yılında "Singapore Art Show, Wessex Estatae Art Colony" kapsamında davetli olarak katıldığım Joyce Loo aölyesi demostrasyonunda, Troia atından esinlenerek antropomorfik kaplar ürettim.

  

2010 yılında antik Troia kentini yağmalayan Akha ordusunun kullandığı "Trireme" adlı gemilerin, bildiğim kadarıyla,  Türkiye'deki yorumlanarak tasarlanmış ilk heykelini şekillendirdim. Bu heykeli ilk kez 2014 "World Universities Congress"kapsamında, daha sonra 2014 yılındaki Hellespont kişisel sergimde teşhir ettim ve versiyonlarını üretmeye devam ettim.

2010 yılında 8. Ulusal UAUSS Tuz ve Anagama Fırın çalıştayına Trireme adlı şekillendirdiğim heykelimle katıldım.

2010 yılında Malatya Battalgazi belediyesinin düzenlediği “Kervansaray Buluşması” adlı çalıştayda Troia atındandan esinlenerek heykeller ürettim.

2010 yılında M.Berrin Kayman'ın tez danışmanı olarak, Troia'da adı geçen Polyxena hakkında Master tezi tamamladım. Tez sonunda konuyla bağlantılı eserler heykel sergisi olarak teşhir edildi.

2010 yılında Jacksonville A.B.D de düzenlenen Türk festivalinde Troia atındandan esinlenerek heykeller ürettim ve sergiledim.

At biçimli kap şekillndirilirken

2013 yılında Çanakkale Muavenet-i Milliye galerisinde "Antikite" adlı kişisel sergimde Troia temalı ilk mimari heykellerimi sergiledim.

2013 yılında Uşak Belediyesi'nin düzenlediği "Sanat Aşkı" karma sergisine katılarak Troia temalı heykeller sergiledim.

2013 yılında İzmir Kedi Art Galeride "Antikite II" adlı kişisel sergimde Troia temalı heykel ve panolar sergiledim. İlk Troia atı heykelimi bu sergi için şekillendirdim.

Troia atı

2013 yılında 5. Uluslararası Egeart Sanat günlerine davetli sanatçı olarak, Troia'nın Roma dönemine ait yorumladığım Limes adlı heykelim ile katıldım.

Limes şekillenirken

2013 yılında düzenlenen "Cluj International Ceramics Bienalle" CICB 2013 satançısı olarak, Troia'nın Roma dönemi konut mimarisinden esinlenerek ürettiğim "Villa" adlı heykelimle bienal sergisine katıldım.

2014 yılına İstanbul ARTE İstanbul sanat galerisinde "Hellespont" adlı kişisel sergimde Troia temalı heykeller sergiledim. Bu sergi için, Troia'nın katmanlarından esinlenerek 203 cm. yüksekliğinde kağıt katkılı porselenden "Tabakalaşma" adlı heykeli ürettim ve sergiledim.

Tabakalaşma, 203 cm.

2015 yılında Hür Teşebbüs Sanat Grubunun ilk sergisi olanaak İstanbul Antik Otel Sarnıç Galeride,  Troia temalı panolar sergiledim.

Harabe, 2015

Odeon, 2015

2015 yılında İzmir Kedi Art Galeride "An" adlı Hür Teşebbüs Sanat Grubu sergisinde Troia temalı heykeller sergiledim.

2015 yılında "IX. Uluslararası Katılımlı Seramik Kongresi" Sergisine Troia temalı şekillendirdiğim heykel ile katıldım.

2015 yılında "5.Uluslararası Gölcük Seramik Sempozyumu" sergisine, Troia'nın rampalı yolu ve kutsal sunak alanından esinlenerek ürettiğim, "Mabet" adlı çalışmamla katıldım.

2015 yılında "Mehmet Nuri Göçen Uluslararası 2. Seramik Çalıştayına" katılarak Troia'nın yağmalanmasında Akha ordusunun kullandığı triremelerden esinlerek gemi heykeli ürettim ve sergiledim.

2015 yılından beri, öğrencim Nevin Efe'nin "Troia Kültürünün Takı Tasarımında Porselen Malzeme ile Yorumları" adlı Yüksek Lisans tezi danışmanlığını yürütmekteyim.

2016 yılında Polonya'nın Kalisz şehrinde Adama Mitzkevic Üniversitesince düzenlenen Creativity in Art and Art Education Sempozyumunda sunulan "Antrophomorphic and Zoomorphic Design Problems on Traditional Çanakkale Ceramics" başlıklı bildirim monograf olarak yayınlandı. Bu bildiride Troia atı ve geleneksel Çanakkale seramikleri arasındaki bağ üzerinde duruldu.

2015 yılında " Piran'da düzenlenen 16.th International Extempore" etkinliği sergisine Troia mimarisinden esinlenerek ürettiğim "Kule" adlı çalışmamla katıldım.

2016 yılında Troia'nın odeon mimarisi ve seramik tripodlarından esinlenerek  özgün bir sentez oluşturarak ürettiğim "Odeon Kule" adlı heykel çalışmamla "Latvia International Ceramic Biennale" sergisinde, bianel sanatçısı olarak yer aldım.

2016 yılında Çanakkale Korfman Kütüphanesinde "Monokrom" adlı Hür Teşebbüs Sanat Grubu sergisinde Troia temalı heykeller sergiledim. Troia adlı bir panomu Korfmann Kütüphane'sine bağışladım.

2016 yılında Yunanistan'ın Midilli adasında 20. si düzenlenen uluslararası "Panlesvian Ceramic Exhibition" da Troia savaşı sonrasını anlatan Odesya mitosunda yer alan "Kiklop ve Hephaistos" heykellerimi sergiledim.

Kiklop

2016 ve 2017 yıllarında İstanbul'da düzenlenen "Toprağa Ses Ver" sergilerine, Troia temalı şekillendirdiğim heykelimle katıldım.

2016 yılında Çanakkale Arkeoloji Müzesi'ne başvurarak, Troia ören yerinde kurulacak olan Arkeoloji müzesinin açılışında gerçekleştirilmek üzere, kişisel sergi açmak için resmi talepte bulundum. Talebime istinaden olumsuz cevap aldım.

2016 ve 2017 yılında Çanakkale Belediyesine dilekçe ile başvurarak 2017 ve 2018 yılında Troia ile ilgili bir sergi açmak istediğimi talep ettim. Talebim geri çevrildi.

2017 yılında Troia Kazısı ekibinde yer aldım. Nedenini kavrayamadığım faktörler yüzünden kazıya katılamadım.

2017 yılında Çanakkale'de Rating Academy tarafından düzenlenen Bilim, Kültür ve Sanatta Güzeli Arayış Kongresinde "Seramik Tasarımında Güzeli Arayış Sürecinde Yerel Değerlerin Esin Kaynağı Olarak Kullanımı" adlı bildiriyi sundum, JOA'da yayınlanan bu bildiride Troia Mimarisinden esinlenerek üretmiş olduğum mimari heykellerin tasarım ve üretim süreci sunulan bildiride açıklanmıştır.

2017 yılında Berrin Kayman'la birlikte, Bulgaristan'da düzenlenen Uluslararası Varna Sanat ve Tasarım Sempozyumunda "Seramik Heykel Tasarımında Mimari" başlıklı bildiride, Troia mimarisinin, heykel tasarımında ne şekilde değer alabileceğini örneklerle sundum.

2017 yılında ARTE İstanbul tarafından düzenlenen Artis in Residence kapsamında, ilk kez Troia ile ilgili bronz çalışmalarıma başladım. Antik Troia kentine ait yorumladığım sembolik 3 farklı bronz kent anahtarı ve antik örneklerden esinlenerek ürettiğim kendi tasarımım olan bronz Troia hançerini şekillendirdim.

Bronz hançer

2017 yılında M.Berrin Kayman, N.Göksun Yener ile birlikte 3 sanat insanı olarak "Troia Sanat İnisiyatifi"ni kurduk.

2017 yılında JOA 2017/2 sayısında "Gemi Biçimli Seramiklerin Geçmişi ve Bugünü" başlıklı yayınlanan makalede, tarih öncesinden günümüze gelişen teknolojiye paralel olarak şekillendirilmiş seramik gemiler açıklanmaya ve sanatla bağ kurulmaya çalışılmış, bunlar arasında yer alan triremelere değinilmiştir.

2018 yılında İstanbul'da D’art Galeri’de kişisel sergi açmak için davet aldım. Bu galeride "Troia" adlı kişisel heykel sergimi 08-25 Şubat tarihleri arasında 21 parçalık eserle gerçekleştirdim. Bu sergide yer almak üzere kendi tasarımım olan bir Troia atı heykeli tasarlayarak şekillendirdim. Ayrıca Troia’ya dair mimari yapılar, tabakalaşma ve yıkıntılar, objelerle ilgili seramik ve bronz malzeme ile ilgili üretimler sergilenmiştir.

Troia atı

Troia sergimde ayrıca birer adet depas ve altın sosluk yorumu teşhir edilmiştir. Altın sosluk gemi biçiminde düşünülerek özel bir kap olarak yorumlanmıştır. Depas ile ilgili teorik ve uygulamalı çalışmalarım devam etmektedir.

Depas

Troia kap

20 Şubat 2018 tarihinde A.B.D’nden yayın yapan Radio Anatolia’nın Nalanca Sanat programının konuğu olarak, Troia Sergim ve sanat yaşamıma dair radyo programına katıldım. Troia’nın önemi ve sanatta esin kaynağı olarak kullanımına dair röportaj gerçekleştirdim.

Halen Berrin Kayman ile birlikte Quercus Troiana (Troia Meşesi) ve diğer Çanakkale meşelerinin artıklarının (kupula ve yaprak) kül sırında kullanımı ile ilgili Ar-Ge çalışmaları sürdürmekteyim. Ayrıca Troia ile ilgili seramik, asamblaj ve bronz heykel çalışmalarıma devam etmekteyim. Kurucusu olduğum "Hür Teşebbüs" Sanat Grubu ile birlikte, ilk kez 2007 yılında başladığım Dünya Troia Kentleri Sanat Aktiviteleri" projemi sürdürmekteyiz.

Konu ile ilgili çalışma yapan ve yapacak olan araştırmacılara ilham ve kaynak olması dileğiyle.

Kaynaklar: Tümü Fatih Karagül kişisel arşivinde yer almaktadır.